„Bransoletka” dozoru elektronicznego to charakterystyczne urządzenie, które pozwala skazanym odbywać karę pozbawienia wolności poza zakładem karnym, pod warunkiem spełnienia określonych warunków. System ten, oficjalnie nazywany dozorem elektronicznym (SDE), umożliwia kontrolowanie miejsca pobytu skazanego i jest coraz częściej stosowaną alternatywą dla tradycyjnego więzienia. Kto może ubiegać się o taką formę kary? Jakie warunki trzeba spełnić? Sprawdźmy!
Na czym polega dozór elektroniczny?
Dozór elektroniczny to forma wykonywania kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym, przy użyciu środków technicznych umożliwiających kontrolę miejsca pobytu skazanego. Kluczowym elementem systemu jest „bransoletka” – elektroniczny nadajnik, który monitoruje ruchy osoby odbywającej karę. Nadajnik łączy się z urządzeniem zamontowanym w miejscu zamieszkania skazanego, przesyłając informacje do centrali monitorowania.
System ten pozwala skazanemu funkcjonować w społeczeństwie, ale w ściśle określonych ramach – sąd może wyznaczyć godziny, w których dana osoba musi przebywać w miejscu zamieszkania. Jeśli skazany nie przestrzega warunków dozoru, może stracić prawo do odbywania kary w tym systemie i trafić do zakładu karnego.
Kto może skorzystać z dozoru elektronicznego?
Nie każdy skazany może ubiegać się o dozór elektroniczny. Aby sąd penitencjarny wyraził zgodę na odbywanie kary w tym systemie, muszą być spełnione następujące warunki:
✔ Wymiar kary – skazany został ukarany wyrokiem nieprzekraczającym 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Istnieje też możliwość ubiegania się o SDE, jeśli skazany ma wyrok do 3 lat, ale do odbycia pozostało mu nie więcej niż 6 miesięcy.
✔ Stałe miejsce pobytu – skazany musi posiadać określone miejsce zamieszkania, w którym możliwe będzie monitorowanie jego obecności.
✔ Zgoda domowników – jeśli w miejscu odbywania kary mieszkają inne pełnoletnie osoby, muszą one wyrazić zgodę na to, by skazany odbywał karę w systemie SDE.
✔ Brak przeciwwskazań technicznych – w miejscu pobytu skazanego musi być możliwość zainstalowania urządzenia monitorującego (potrzebne są np. dostęp do prądu i zasięg sieci).
✔ Brak przesłanek do osadzenia w zakładzie karnym – sąd ocenia, czy względy bezpieczeństwa, stopień demoralizacji lub inne okoliczności nie przemawiają za koniecznością odbycia kary w więzieniu.
Jak wygląda wniosek o dozór elektroniczny?
Aby ubiegać się o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, należy złożyć wniosek do sądu penitencjarnego. Wniosek ten może złożyć:
🔹 Skazany lub jego obrońca
🔹 Prokurator
🔹 Kurator sądowy
🔹 Dyrektor zakładu karnego
W dokumencie powinny znaleźć się:
✅ Dane skazanego (imię, nazwisko, numer PESEL, adres)
✅ Informacja o wyroku (jaka kara została orzeczona, za jakie przestępstwo, ile kary już odbyto)
✅ Uzasadnienie – dlaczego skazany powinien odbywać karę w systemie SDE (np. sytuacja rodzinna, zdrowotna, zawodowa)
✅ Oświadczenie o zgodzie współmieszkańców (jeśli są wymagane)
✅ Informacja o warunkach technicznych w miejscu pobytu
Obowiązki skazanego w systemie dozoru elektronicznego
Osoba, która otrzyma zgodę na odbywanie kary w systemie SDE, musi przestrzegać określonych zasad, w tym:
🔸 Nieprzerwanego noszenia „bransoletki” – każda próba jej usunięcia lub uszkodzenia może skutkować cofnięciem zgody na SDE.
🔸 Przebywania w wyznaczonym miejscu – skazany musi przestrzegać godzin, w których powinien znajdować się w domu.
🔸 Umożliwienia kontroli – kurator sądowy lub upoważnione osoby mogą sprawdzać, czy skazany przestrzega zasad dozoru.
🔸 Unikania konfliktu z prawem – każde złamanie prawa może skutkować odwołaniem zgody na SDE i przeniesieniem do zakładu karnego.
Czy można wychodzić z domu, mając dozór elektroniczny?
Tak! Skazany może opuszczać miejsce pobytu w określonych godzinach, jeśli pozwala na to harmonogram ustalony przez sąd. Wyjścia mogą dotyczyć m.in.:
✔ Pracy zawodowej
✔ Nauk i szkoleń
✔ Wizyt lekarskich
✔ Sprawowania opieki nad bliskimi
✔ Uczestnictwa w praktykach religijnych
Każde naruszenie zasad, np. spóźnienie się do domu, może skutkować konsekwencjami prawnymi.
Co grozi za złamanie zasad dozoru elektronicznego?
Jeśli skazany nie przestrzega zasad SDE, sąd może cofnąć zgodę na odbywanie kary w tym systemie. Do najczęstszych powodów utraty SDE należą:
❌ Celowe uszkodzenie lub zdjęcie „bransoletki”
❌ Samowolne opuszczenie miejsca pobytu poza wyznaczonymi godzinami
❌ Naruszenie porządku prawnego (np. popełnienie nowego przestępstwa)
❌ Uchylanie się od obowiązków związanych z dozorem
W takich przypadkach skazany zostaje wezwany do stawienia się w zakładzie karnym celem odbycia reszty kary w więzieniu.
Podsumowanie
System dozoru elektronicznego to szansa dla skazanych na odbywanie kary w bardziej komfortowych warunkach, bez konieczności izolacji więziennej. Dzięki „bransoletce” skazani mogą funkcjonować w społeczeństwie, jednak muszą przestrzegać ściśle określonych zasad.
Jeśli masz pytania dotyczące dozoru elektronicznego, warto skontaktować się z adwokatem z Gdańska, który pomoże w zrozumieniu przepisów i doradzi, jak najlepiej ubiegać się o tę formę kary.