Podważenie testamentu jest możliwe w sytuacjach, gdy dokument został sporządzony w warunkach naruszających przepisy prawa, np. gdy testator działał pod wpływem błędu, groźby lub nie miał pełnej zdolności do czynności prawnych. Mimo że testament jest podstawowym dokumentem określającym wolę spadkodawcy, polski system prawny nie uznaje zasady swobody testowania za absolutną.
Aby podważyć testament, konieczne jest przeprowadzenie odpowiedniego postępowania sądowego i przedstawienie dowodów na jego nieważność. Ważny jest także termin zgłoszenia żądania unieważnienia, ponieważ jego przekroczenie może skutkować utratą prawa do dochodzenia roszczeń.
Jakie są podstawy do podważenia testamentu?
Niezdolność testatora do świadomego podjęcia decyzji
Podstawą do podważenia testamentu może być brak zdolności testatora do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji w chwili sporządzania dokumentu. Może to wynikać z:
chorób psychicznych,
demencji,
uzależnień (np. alkoholowego, narkotykowego),
innych zaburzeń wpływających na zdolność rozumienia skutków własnych działań.
W takich przypadkach kluczowe jest uzyskanie opinii biegłych sądowych, którzy ocenią, czy w momencie sporządzania testamentu testator mógł w pełni świadomie decydować o swoim majątku.
Sporządzenie testamentu pod wpływem błędu lub groźby
Podważenie testamentu może być zasadne, jeśli testator działał w błędnym przekonaniu o rzeczywistości i miało to wpływ na jego decyzję. Przykładem może być sytuacja, w której testator został błędnie poinformowany o stanie majątku lub rzekomej niewdzięczności jednego z potencjalnych spadkobierców.
Groźba, która zmusiła testatora do sporządzenia testamentu w określony sposób, również stanowi podstawę do jego unieważnienia. Groźba może mieć charakter fizyczny lub psychiczny – kluczowe jest udowodnienie, że bez niej testator nie sporządziłby testamentu w danej formie.
Niezachowanie wymogów formalnych
Każdy testament musi spełniać określone wymagania prawne. Testament własnoręczny powinien być napisany odręcznie przez testatora, opatrzony jego podpisem i datą. Brak podpisu skutkuje nieważnością dokumentu, a brak daty – w sytuacjach budzących wątpliwości co do kolejności sporządzenia testamentów – może prowadzić do jego unieważnienia.
Natomiast testament notarialny jest trudniejszy do podważenia, ale także podlega kontroli pod kątem zachowania przepisów. Jeżeli np. testator nie miał zdolności do czynności prawnych lub działał pod przymusem, dokument może zostać uznany za nieważny.
Jakie są terminy na podważenie testamentu?
Prawo spadkowe określa konkretne terminy, w których można zakwestionować testament. Są one istotne, ponieważ po ich upływie nie ma możliwości dochodzenia swoich praw.
3 lata od dnia, w którym osoba zainteresowana dowiedziała się o istnieniu testamentu i jego wadliwości – jeżeli spadkobierca dopiero po czasie zorientował się, że testament został sporządzony w sposób nieważny, może wnieść do sądu wniosek o jego unieważnienie.
10 lat od otwarcia spadku (czyli śmierci testatora) – to termin graniczny, po którym nie można już podważyć testamentu, nawet jeśli wadliwość dokumentu ujawniła się później.
Ważne jest, aby odpowiednio wcześnie skonsultować się z adwokatem od spraw spadkowych, aby nie przekroczyć ustawowych terminów i skutecznie dochodzić swoich praw przed sądem.
Jak wygląda postępowanie w sprawie podważenia testamentu?
Podważenie testamentu odbywa się w ramach postępowania sądowego. Proces ten wymaga zgromadzenia dowodów, które potwierdzą nieważność testamentu. Mogą to być:
zeznania świadków, którzy mogą potwierdzić np. niepoczytalność testatora w chwili sporządzania testamentu,
dokumentacja medyczna, która wskazuje na choroby uniemożliwiające świadome podejmowanie decyzji,
opinia biegłego, który oceni stan psychiczny testatora,
inne dokumenty wskazujące na występowanie błędu, groźby lub wymuszenia w momencie sporządzania testamentu.
Postępowanie może trwać od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od skomplikowania sprawy i liczby dowodów.
Adwokat Gdańsk – pomoc w podważeniu testamentu
Proces podważenia testamentu wymaga znajomości prawa spadkowego, umiejętności analizowania dokumentów i skutecznego przedstawienia dowodów przed sądem. Adwokat Gdańsk oferuje kompleksowe wsparcie w sprawach spadkowych, w tym w postępowaniach dotyczących unieważnienia testamentów.
Każda sprawa wymaga indywidualnej analizy – warto skorzystać z pomocy adwokata od spraw spadkowych, który pomoże w przygotowaniu pozwu, zgromadzeniu niezbędnych dowodów i poprowadzi sprawę przed sądem