Remigiusz Pełka ADWOKAT

Ile lat po śmierci można ubiegać się o zachowek?

Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.

Natomiast, roszczenie uprawnionego z tytułu zachowku przeciwko osobie obdarowanej przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku.

Co to jest ogłoszenie testamentu ?

Ogłoszenie testamentu to formalna procedura, której celem jest przedstawienie treści testamentu wszystkim zainteresowanym stronom, a także zainicjowanie postępowania spadkowego.

W przypadku, gdy testament jest w posiadaniu sądu lub notariusza, po dostarczeniu aktu zgonu testatora, sąd lub notariusz otwiera i ogłasza treść testamentu. Z przedmiotowej czynności sąd, jak i notariusz sporządzają protokół z otwarcia i ogłoszenia testamentu, który zawiera treść testamentu oraz informacje o osobach obecnych podczas tej czynności.

Kiedy otwiera się spadek ?

Otwarcie spadku następuje automatycznie z chwilą śmierci spadkodawcy.

Ile wynosi zachowek po rodzicach, gdy jest testament ?

Wysokość zachowku wynosi:

• połowa (50%) wartości udziału spadkowego, który przypadłby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym, jeżeli jest on pełnoletni i zdolny do pracy, 
• dwie trzecie (66,67 %) wartości tego udziału, jeżeli uprawniony jest:
  • małoletni (osoba, która nie ukończyła 18. roku życia poza jednym wyjątkiem),
  • trwale niezdolny do pracy.

Obliczanie zachowku:

1. W pierwszej kolejności należy ustalić, jaki udział w spadku przypadałby osobie uprawnionej do zachowku, gdyby dziedziczenie odbywało się na podstawie ustawy, a nie testamentu.

2. Następnie, od wartości całego spadku odejmuje się długi spadkowe i na tej podstawie wylicza się wartości udziału ustawowego uprawnionego, a potem odpowiednią część (50% lub 66,67%).

Przykład:

Załóżmy, że spadkodawca pozostawił po sobie majątek o wartości 300.000 zł i jedną córkę, która w dziedziczeniu ustawowym otrzymałaby cały spadek (brak innych ustawowych spadkobierców, jak małżonek czy rodzice), a spadkodawca testamentem powołał do całości spadku osobę trzecią. 

• udział ustawowy córki to 100 % wartości spadku (przy dziedziczeniu ustawowym), czyli 300.000 zł,
• jeżeli córka jest pełnoletnia i zdolna do pracy, zachowek wyniesie 50 % z 300.000 zł, czyli 150.000 zł,
• jeżeli córka jest małoletnia lub niezdolna do pracy, zachowek wyniesie 66,67 % z 300.000 zł, czyli 200.000 zł.

Warto pamiętać:

1. Zachowek nie jest wypłacany automatycznie. Osoba uprawniona musi zgłosić roszczenie o zachowek do spadkobierców testamentowych,

2. Istnieje ryzyko przedawnienia roszczenia,

3. Przy obliczaniu zachowku uwzględnia się darowizny dokonane przez spadkodawcę na rzecz osób uprawnionych do zachowku, co może wpłynąć na jego wysokość.